سایت تخصصی رسوب زدایی و سختی گیری رسوب زدایی و سختی گیری آب
مقدمه
امروزه در بسیاری از نقاط دنیا مشکلات معیشتی زیادی وجود دارد و مردم قارههایی همچون آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی اب چالشهای فراوانی دست و پنجه نرم میکنند. با توجه به جمعیتی که در قارههای مذکور پراکنده شدهاند و همسایگی برخی از کشورهای این قارهها با اروپا و آمریکای شمالی، میتوان پیشبینی نمود که در طی سالهای آتی بسیاری از این مسائل در این دو قاره نیز شیوع پیدا کرده و در نهایت سرتاسر جهان درگیر آن خواهند شد.
یکی از مشکلات اساسی و شاید مهمترین آنها چالش کمبود آب است که طبق پیش بینی دانشمندان تا سال 2030 کشورهای مختلف دنیا بر سر این مایه حیاتی باهم جنگ خواهند کرد. بطوریکه دیگر مسائلی همچون نفت، انرژی هستهای و مواردی از این قبیل در اولویت هیچ کشوری قرار نخواهد داشت. یکی از راهکارهایی که برخی از کشورهای پیشرفته به آن فکر کرده و سعی در توسعه آن دارند زندگی در سیارهای بغیر از کره زمین میباشد که طبق گفته محققان ناسا تا به نتیجه رسیدن آن شاید بیشتر از نیم قرن زمان نیاز باشد. به همین دلیل در کنار این موضوع همین کشورها بعلاوه بسیاری از کشورهایی که از هم اکنون به فکر معیشت مردم خود هستند بدنبال راهکارهایی برای تولید آب و مقابله با این کمبود در آینده نزدیک میباشند. به همین خاطر میتوان گفت در حال حاضر دولتهایی که بتوانند زودتر به این مقصود برسند، در چند سال آتی تبدیل به قدرت بزرگی از نظر تامین زندگی مردم خود خواهند شد و کشورهای دیگر باید تابع آنها باشند. بعبارت دیگر تنشهای آینده بین کشورها سرتاسر دنیا، جنگ بر سر آب خواهد بود. از این رو بسیاری دست بکار شدهاند تا در این جنگ پیروز بشوند. از کشورهای مهم پیشرو در این زمینه میتوان به هند، برزیل، چین، آمریکا، کرهجنوبی، ترکیه و حتی رژیم صهیونیستی اشاره نمود.
یکی از کشورهایی که بدلیل موقعیت جغرافیایی همیشه با مشکل آب مواجه بوده، کشور عزیزمان ایران است. در نیمه جنوبی ایران بدلیل نزدیک به مناطق حارهای و مدارهای راسالجدی و راسالسرطان، همیشه کمبود آب آشامیدنی و حتی آب مصرفی برای برخی کاربردها خانگی وجود داشته است و امروزه که این مشکل در دنیا تشدید شده است، در این منطقه چالش کمبود و یا حتی نبود آب در برخی مناطق بشکل جدیتری احساس میشود. از این رو و با توجه به مطالب گفته شده فوق، اگر اقدامی فراگیر و جدی صورت نگیرد، کشور ما در دسته کشورهایی قرار خواهد گرفت که باید زیر سلطه کشورهایی قرار بگیرد که در این زمینه پیشرو هستند همانند هند یا ترکیه.
با تمام وجود تمامی مشکلات و این موضوع که نسبت به برخی از کشورهای نام برده شده در این زمینه عقب افتادهایم، لیکن باتوجه به ظرفیتهای طبیعی فراوانی که در این کشور وجود دارد میتوان کمبودها را برطرف نمود و درصورت استفاده همه جانبه از این موهبتهای خدادادی، از تمامی این کشورها در زمینه تولید آب پیشی گرفته و به قدرت اول منطقه و یا حتی جهان در تامین آب مورد نیاز زندگانی مردم تبدیل شد که این موجب میشود علاوه بر تامین آسایش مردم عزیزمان از نظر آب مصرفی،بجای رفتن زیر سلطه کشورهایی همچون هند برای تامین آب، به بسیاری از کشورهای دیگر دنیا صادرات این مایه حیاتی را داشته باشیم.
راهکارها
برای حل مشکلات این چنینی راهکارهایی بر اساس ظرفیتهای موجود در کشور ارائه میشود. این ظرفیتها را میتوان به چند دسته تقسیم نمود:
1 – آبهای زیرزمینی
2 –آبهای آزاد موجود در کشور از قبیل دریاچهها، رودخانهها و آبهای متصل به آب های آزاد
3 – بارشهای سالیانه
4 – آب موجود در هوای اطراف.
از موارد ذکر شده، سه مورد اول شامل آبهایی هستند که کاملا در دسترس میباشند و با ایجاد تغییراتی در آنها و یا ذخیره آنها میتوان به تولید آب مصرفی اقدام نمود. البته آبهای زیر زمینی طی چند سال اخیر به حدی کاهش یافتهاند که باید برای جبران آنها راهحل هایی جداگانه ارائه داد که این اقدام و پر شدن دوباره آبهای زیرزمینی خود نیاز به مدت زمان بسیار طولانی دارد. همچنین تمامی آبهای موجود در سطح پوسته زمین در کشورما از جمله دریاچهها مثل دریای خزر و آبهای متصل به آبهای آزاد همانند خلیج فارس نیاز به فرآیندهایی دارند که آب تولیدی شیرین شده و املاح مضر آن برای انسان حذف شوند. یکی از این روشها روش اسمز معکوس میباشد که طی چند سال اخیر در بسیاری از نقاط کشور مورد استفاده قرار گرفته است. اما همانطور که مشاهده شده است و محققان اعلام کردهاند، این روش برای طبیعت ضرر بسیار زیادی دارد و پسماندهای ناشی از این روش خود موجب مشکلاتی دیگر میشود که در آینده برای حل آن باید روشی اندیشید. همچنین استفاده از اینگونه آبها تنها خود موجب کاهش سطحشان شده و پس از چند سال به چالشهایی دچار میشوند که امروزه آبهای زیرزمینی با آنها دست و پنجه نرم میکنند؛ از طرفی هم آلوده کردن آبهای سطحی به بهای شیرین کردن آن برای انسان موجب خطرات جدی برای موجودات دیگر که آب زیستگاه آنهاست میشود و در نهایت شاید ضررات نهایی آن حتی از پسماند هستهای نیز بیشتر شود. به همین خاطر کشورهای درحال توسعه و توسعهیافتهای که امروزه به فکر حل معضل کمبود آب هستند، استفاده از روشهایی همچون آب شیرینکن را کاهش داده و به فکر روشهایی افتادهاند که از ظرفیتهای دیگر استفاده نمایند. یکی از این ظرفیتها بارشهای سالانه است که باید توسط زیرساختهای از قبل ایجاد شده جمع آوری گردند و به سیستم تصفیه آب شهری وارد شوند. این روش هماکنون در برخی کشورها همانند سوئیس مورد استفاده قرار میگیرد که از سالهای قبل وبا هزینههای گزاف به ایجاد این زیرساختها پرداختهاند. اما این روش را نمیتوان برای کشورهایی همچون ایران که چنین امکاناتی را از گذشته ایجاد نکردهاند پیشنهاد داد. زیرا هم هزینه اجرایی بسیار بالایی دارد و هم میزان بارش سالیانهای که در کشورما وجود دارد قابل قیاس با کشورهایی همچون سوئیس نمیباشد و این کمبود فاحش بارشهای سالیانه در ایران، ایجاد زیرساختهایی در خیابانها و اماکن دیگر برای جمع آوری بخش اعظمی از آب باران را از نظر اقتصادی و زمانی توجیه نمیکند.
تنها روشی که از هر نظر برای کشورهایی همانند کشور ما که مرزهای آبی زیادی دارند استفاده از آب موجود در هوای اطراف میباشد. این آب بعنوان رطوبت موجود در هوا شناخته میشود که ناشی از دمای نسبتا بالا و همچنین وجود سطوح آبی زیاد است.
چرا تولید آب از رطوبت هوا؟
اگر نگاهی به آمار سالیانه میزان بارش در کشور داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که میانگین بارش سالیانه در ایران 5 درصد آنچه در کشورهای اروپایی رخ میدهد میباشد. اما میزان رطوبت موجود در هوای بسیاری از نقاط کشور ما از کشورهای اروپایی بیشتر میباشد. بطوریکه در شهر اصفهان که منطقهای خشک در کشور به حساب میآید، در فصل زمستان حداقل میزان رطوبت نسبی 30 درصد میباشد. همچنین در شهرهای جنوبی همانند بوشهر، اهواز، بندرعباس، کیش و شهرهای شمالی همانند ساری، رشت، آستارا، چالوس و نکا میزان روطبت سالیانه در پایین ترین مقدار خود 70 درصد میباشد. این بدان معنی است که در ایران یک ظرفیت بسیار بزرگی بنام رطوبت هوا موجود است که اگر بتوان از آن هوشمندانه و درست استفاده کرد، علاوه بر رفع مشکل کمبود آب که گریبانگیر 97 درصد استانهای کشور است، موجب به ایجاد قدرتی عظیم برای کشورعزیزمان میگردد بنام تولید آب که میتواند باعث برتری ما در حال و آینده بر تمام کشورهای منطقه و بسیاری از کشورهای جهان شود و موضوعی است که میتواند در کنار بسیاری از موضوعات دیگر که ایران در آنها سرامد است همانند فناوریهای پزشکی، هستهای و فناوری نانو و موشکی، موجب ایجاد قدرتی مطلق برای ما و کشور عزیزمان شود. در کنار تمام مزیتهای این رهیافت میتوان به کاملا سالم بودن این روش برای محیط زیست و همچنین مقرون به صرفه ترین و پربازدهترین بودن آن اشاره کرد.
چه کارهایی تا بحال در این زمینه در ایران صورت گرفته است؟
باتوجه به آنکه در کشورهای منطقه هنوز کارهای جدی و صنعتی در این زمینه صورت نگرفته است، بهترین فرصت برای ایران است تا این صنعت را در دست بگیرد. در طی 2، 3 سال اخیر برخی کارهای پراکنده برای تولید آب از رطوبت هوا انجام گرفته است، همانند برخی از دستگاههای تولید آب از رطوبت هوا (AWG) با ظرفیت پایین که از طریق کشورهای مختلف وارد شده است؛ یا برخی دستگاهها که در شرکتهای دانش بنیان ساخته شده است. اما هریک از اینها با مشکلاتی مواجه هستند که به توضیح آنها میپردازیم.
دستگاههای وارد شده از کشورهای دیگر همانند هند و یا چین که از محصولات کشورهای دیگری همانند آمریکا هم ارزانتر هستند، بازهم قیمت بسیار بالایی دارند. همچنین نحوه عملکرد دستگاه تولید آب از رطوبت هوا به شرایط محیطی منطقه بسیار وابسته است و از طرفی هم این صنعت آنقدر توسعه نیافته است که کشورها با ساخت دستگاههای AWG مطابق با شرایط سایر کشورها، دستگاه مذکور را صادر نمایند. به همین دو دلیل ذکر شده واردات چنین دستگاهی به هیچ عنوان مقرون به صرفه نمیباشد.